Το Πανεπιστήμιο μας.
Βασίλης Τσαουσίδης, Καθηγητής ΗΜΜΥ ΔΠΘ, μέλος Συμβουλίου Διοίκησης

Κλείσαμε δυο χρόνια λειτουργίας με το καθεστώς του νέου νόμου για τα ΑΕΙ. Είχε ο νόμος τα στραβά του, είχε και τα καλά του. Δεν είναι όμως ο νόμος που κάνει τη διαφορά, αλλά οι άνθρωποι. Έδωσε ο νόμος το δικαίωμα στα μέλη του Συμβουλίου να ελέγχουν το Ίδρυμα, να καθορίσουν τη στρατηγική του, να διασφαλίσουν τη χρηστή διοίκηση. Δεν αξιοποίησε, κατά τη γνώμη μου, το Συμβούλιό μας αυτή τη δυνατότητα. Δεν συζήτησε, για παράδειγμα, κάποια στρατηγική και κάποιο στόχο. Θεώρησε ότι είναι αναρμόδιο να συζητήσει θέματα νομιμότητας, δεν καταπιάστηκε με θέματα στρατηγικής, δεν άσκησε ουσιαστική εποπτεία στη διοίκηση. Δεν ενδιαφέρθηκε λοιπόν για το αν η διοίκηση ασκείται με εξώδικα και ΕΔΕ ή αν ο δημοκρατικός διάλογος κυριαρχεί και οι διαφορετικές γνώμες είναι σεβαστές. Δεν ασχολήθηκε με θέματα έρευνας και επιστήμης. Δεν είχε όραμα. Το Συμβούλιό μας δεν έκανε λάθη. Όταν δεν κάνεις τίποτα, δεν κάνεις λάθη.
Δεν κάνει λοιπόν ο νόμος τη διαφορά, την κάνουν οι άνθρωποι. Και προφανώς οι άνθρωποι της διοίκησης θα πρέπει να εφαρμόζουν τις δημοκρατικές αρχές και να διακατέχονται από γενναιοδωρία και αίσθημα δικαίου, τις clementia και iustitia που ακόμη και η ρωμαϊκή Σύγκλητος διακήρυξε, και αποτέλεσαν ακρογωνιαίο λίθο της Παγκόσμιας Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτές τις αρχές μπορούσε να τις εγγυηθεί το Συμβούλιο του ΔΠΘ, αξιοποιώντας τη δυνατότητα που του έδινε ο νόμος για διαφάνεια. Δεν το έκανε – αρκεί κανείς να διαβάσει τον απολογισμό της διετίας του – αν και νομίζω θα συνεπάρει περισσότερο τον αναγνώστη να διαβάσει τα πρακτικά των συνεδριάσεών του. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να καταργηθούν τα Συμβούλια. Το αντίθετο, πρέπει να προσαρμοστεί ο ρόλος τους, να ενισχυθεί σε σχέση με τη διαφάνεια: να μπορεί και ένα απλό μέλος του να έχει πρόσβαση σε όλα τα υπηρεσιακά έγγραφα – έχει κανείς να φοβηθεί τίποτα;
Το Πανεπιστήμιο χρειάζεται εξωστρέφεια, όχι στα λόγια. Τα λόγια είναι εργαλεία όσων δεν κάνουν έργα, δεν έχουν σχέδιο και λειτουργούν αποσπασματικά, με πυροτεχνήματα. Δεν μπορεί να συντηρείται πλέον με τα δώρα που χαρίζουν οι κυβερνήσεις σε ιδρύματα με ειδικές ανάγκες. Δεν είναι κατόρθωμα να κερδίσουμε μια επιδότηση από το κράτος. Κατόρθωμα είναι να κερδίσουμε ένα ερευνητικό έργο, μια επιστημονική συνεισφορά, μια ακαδημαϊκή λάμψη. Πρέπει λοιπόν το Πανεπιστήμιο να βγει μπροστά, να διαλαλήσει την επάρκειά του, να διαφημίσει την έρευνά του, να επιβραβεύσει την προσπάθεια και το αποτέλεσμα. Όχι να διαλαλήσει στα Υπουργεία τα μειονεκτήματά του και τις ειδικές συνθήκες, μειώνοντας το κύρος του Πανεπιστημίου και των μελών του. Η Θράκη είναι μια από τις ομορφότερες περιοχές της Ελλάδας. Δεν χρειάζεται ειδική μεταχείριση.
Το Πανεπιστήμιο ξεκίνησε σε μια δύσκολη εποχή για τη Θράκη, όμως αναπτύχθηκε. Σήμερα φιλοξενεί διακεκριμένους επιστήμονες, οι οποίοι πρέπει να βρουν χώρο να αναπνεύσουν. Δεν μπορεί αυτοί να υποταχθούν στη νοοτροπία μιας διοίκησης που θα μπορούσε να διαπρέψει ίσως σε μια νομαρχία – όχι όμως σε ένα Πανεπιστήμιο. Επειδή λοιπόν η δημοκρατία σε ένα Περιφερειακό Πανεπιστήμιο δε διασφαλίζεται από τα λίγα του μέλη ΔΕΠ μόνο, τα οποία εξάλλου κουβαλάνε τις προκαταλήψεις τους, τη διαπλοκή τους, τις φαντασιώσεις τους ή τις φιλίες τους από παιδιά, η κοινωνία πρέπει να παίξει πρωταρχικό ρόλο – σε αυτήν πρέπει να λογοδοτήσει το Πανεπιστήμιο και αυτή πρέπει κάποτε να απαιτήσει να μάθει από το Πανεπιστήμιο:
Είναι καταξιωμένο διεθνώς το Πανεπιστήμιο; Το προτιμάνε οι υποψήφιοι της Περιφέρειάς μας; Το σέβονται τα υπόλοιπα Πανεπιστήμια και οι φοιτητές; Έχει όραμα; Επενδύονται σωστά τα χρήματα του Πανεπιστημίου; Επενδύθηκαν τα χρήματα της Περιφέρειας με κάποια στρατηγική ή σπαταλήθηκαν σε προσωπικές στρατηγικές; Εφαρμόζεται η αξιοκρατία στις προσλήψεις προσωπικού; Υπάρχει διαπλοκή;
Βοηθήστε το Πανεπιστήμιο, ελέγχοντάς το. Το αυτοδιοίκητο Πανεπιστήμιο μπορεί να επιβιώσει και όχι να τελματώσει, μόνον όταν λογοδοτεί.